زردی چیست؟
زردی نوزاد یا یرقان یک اختلال رایج در میان نوزادان تازه متولد شده است که در آن رنگ پوست و سفیدی چشم‌ها به رنگ زرد تغییر پیدا می‌کنند. این تغییر رنگ به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین در خون رخ می‌دهد. بیلی‌روبین یک رنگدانه زردرنگ است که در اثر تجزیه گلبول‌های قرمز تولید می‌شود. در حالت طبیعی، کبد وظیفه دفع بیلی‌روبین را بر عهده دارد، اما اگر کبد عملکرد مناسبی نداشته باشد یا میزان تولید بیلی‌روبین بیش از حد باشد، این رنگدانه در بدن تجمع پیدا می‌کند و منجر به زردی می‌شود.
زردی می‌تواند در نوزادان، کودکان و بزرگسالان دیده شود، اما در نوزادان تازه‌متولدشده شایع‌تر است. زیرا روزهای ابتدایی تولد، کبد نوزاد به اندازه کافی بالغ نیست و توانایی دفع بیلی‌روبین اضافه خون را ندارد. این وضعیت معمولاً موقتی است و خود به خود درمان می‌شود؛ اما در برخی موارد، نیاز به درمان دارد. در بیشتر مواقع زردی نیازی به درمان ندارد، اما اگر سطح بیلی روبین بالاتر از حد طبیعی برای نوزادان باشد، درمان زردی نوزاد باید آغاز شود. زردی خفیف معمولاً با بالغ شدن کبد نوزاد به خودی خود برطرف می شود. تغذیه مکرر (بین ۸ تا ۱۲ بار در روز) به نوزادان کمک می کند تا بیلی روبین را از بدن خود دفع کنند. در ادامه این مقاله، به بررسی علائم، دلایل و روش‌های درمان زردی می‌پردازیم.
کلینیک تخصصی یاهوسلامت ارائه دهنده انواع خدمات درمان زردی، تست زردی و اجاره دستگاه زردی می باشد. جهت رزرو نوبت می توانید با شماره های ۰۲۱۷۶۷۰۰۹۱۹ و ۰۹۰۳۸۶۱۵۸۱۵ تماس حاصل فرمایید.
علائم زردی
علائم زردی نوزاد معمولا دو تا سه روز بعد از تولد دیده می‌شوند. حتی در نوزادان زودرس ممکن است بروز این علائم 5 تا 7 روز بعد از تولد نیز طول بکشد. همچنین در نوزادانی که شیر مادر می‌خورند، امکان دارد مشاهده علائم زردی بیشتر طول بکشد. اگر نوزاد شما به زردی مبتلا باشد، رنگ پوست او کمی به رنگ زرد متمایل خواهد شد. زردی پوست به طور معمول از سر و صورت شروع شده و سپس به قفسه سینه و روی شکم می‌رسد.
در برخی از نوزادان این رنگ زرد به دست‌ها و پاها نیز گسترش پیدا می‌کند. اگر پوست نوزاد را با انگشت فشار دهید، زردی پوست بیشتر از قبل خود را نشان می‌دهد. همچنین علائم زردی در نقاطی از بدن مانند: درون سفیدی چشم‌ها، درون دهان، کف پاها و کف دست‌ها دیده می‌شود. همچنین در یک نوزاد متبلا به زردی می‌توانید علائم زیر را نیز مشاهده نمایید:
- خواب آلودگی بیش از حد
- بی‌اشتهایی و نخوردن غذا یا شیر مادر
- تغییر رنگ ادرار به زرد تیره (ادرار نوزادان باید بیرنگ باشد)
- کم رنگ شدن مدفوع (مدفوع نوزادان باید زرد یا نارنجی باشد)
- پوست نوزاد شما زردتر می شود (پوست شکم، بازوها یا پاهای نوزاد شما زرد به نظر می رسد)
- سفیدی چشم نوزاد شما زرد به نظر می رسد
- نوزاد شما بی حال یا بیمار به نظر می رسد یا بیدار کردنش دشوار است
- نوزاد شما وزن اضافه نمی کند یا تغذیه ضعیفی دارد
- نوزاد شما گریه های شدید می کند
روش‌های تشخیص زردی نوزاد
نوزاد پس از گذشت 72 ساعت پس از تولد، تحت آزمایشات زردی قرار می‌گیرد. این آزمایشات شامل معاینه چشمی، تست با دستگاه بیلی‌روبین و آزمایش خون می‌باشد. اگر کودک شما زودتر از ۷۲ ساعت پس از تولد ترخیص شد، وقت مراجعه بعدی را برای بررسی زردی در طی یک روز پس از ترخیص قرار دهید. به دلیل حساسیت این موضوع اکثر بیمارستان‌ها سیاست بررسی زردی نوزادان قبل از ترخیص را دارند.
برای بررسی زردی نوزاد، پزشک ابتدا پزشک سفیده چشم‌ها، لثه‌ها ، رنگ ادرار و مدفوع نوزاد را بررسی می‌کند. سپس با استفاده از دستگاه تست بیلی‌روبین (بیلی‌روبین سنج)، سطح بیلی‌روبین نوزاد را اندازه‌گیری می‌کند. این دستگاه با تابش نور مخصوصی روی پوست نوزاد، میزان بیلی‌روبین موجود در خون نوزاد را محاسبه می‌کند. اگر در آزمایش میزان غلظت بیلی‌روبین در خون نوزاد زیاد بود و یا زردی نوزاد در 24 اولیه تولد بروز کرد، دکتر برای محاسبه دقیق‌تر میزان غلظت بیلی‌روبین از آزمایش خون استفاده می‌کند.
همچنین برای بررسی زردی می‌توان به آرامی روی پیشانی یا بینی کودک را فشار دهید. اگر در جایی که فشار داده اید پوست زرد به نظر می رسد، احتمالاً کودک زردی دارد. اگر کودک زردی نداشته باشد، رنگ پوست باید برای لحظه ای کمی روشن تر از رنگ طبیعی آن باشد. کودک باید در شرایط نوری مناسب، ترجیحاً در نور طبیعی روز، معاینه شود.
دلایل زردی
اصلی‌ترین دلیل زردی، زیاد شدن میزان بلی‌روبین خون است. بیلی‌روبین از طریق جریان خون به کبد رسیده و کبد آن را به ترکیبی تبدیل می‌کند که از خون دفع می‌شود. اگر مقدار بیلی‌روبین افزایش شدیدی داشته باشد و یا کبد به دلیل نارسایی توانایی دفع بیلی‌روبین را نداشته باشد، نوزاد به زردی مبتلا می‌شود. علت شیوع این بیماری در نوزادان تازه متولد شده این است که میزان گلبول‌های قرمز در خون نوزاد بسیار زیاد است و کبد نوزاد نیز هنوز به بلوغ نرسیده است؛ به همین دلیل کبد نمی‌تواند تمامی بیلی‌روبین خون را دفع کند، این موضوع باعث افزایش میزان بیلی‌روبین در خون نوزاد می‌شود.
چه نوزادانی به زردی مبتلا می‌شوند؟
زردی در نوزادان به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود، اما برخی از نوزادان بیشتر از بقیه در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. نوزادانی که احتمال بروز زردی در آن‌ها بیشتر است در دسته‌های زیر قرار می‌گیرند:
نوزادان نارس: نوزادانی که پیش از هفته ۳۷ بارداری متولد می‌شوند، بیشترین احتمال ابتلا به زردی را دارند، زیرا کبد آن‌ها هنوز به طور کامل بالغ نشده و قادر به دفع بیلی‌روبین نیست.
نوزادانی که دچار عدم تطابق گروه خونی با مادر هستند: در صورتی که گروه خونی مادر و نوزاد ناسازگار باشد، احتمال تخریب سریع‌تر گلبول‌های قرمز و در نتیجه افزایش بیلی‌روبین وجود دارد.
نوزادانی که دچار مشکلات تغذیه‌ای هستند: تغذیه نامناسب یا دریافت ناکافی شیر مادر ممکن است باعث کم‌آبی بدن نوزاد شده و میزان بیلی‌روبین را افزایش دهد.
نوزادانی که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند: اگر نوزاد دارای مشکلاتی مانند کم کاری تیروئید، عفونت مجاری ادراری و مسدود بودن یا مشکل در مجاری و کیسه صفرا باشد، ممکن است به زردی مبتلا شود. در واقع در این موارد زردی نشانه‌ای از بیماری‌های زمینه‌ای نوزاد است که به آن زردی پاتولوژیک گفته می‌شود.
راه های درمان زردی نوزاد
به طور معمول زردی به صورت خود به خود درمان می‌شود؛ مگر اینکه میزان زردی بسیار بالا باشد. زمانی که کودک به دوهفتگی برسد، کبد او کامل‌تر شده و غلظت بیلی‌روبین در خون او کاهش می‌یابد. اما اگر درجه زردی خیلی زیاد باشد، امکان دارد زردی نوزاد بدتر شده و یا پس از گذشت هفته دوم بهتر نشود؛ در چنین شرایطی باید اقدامات درمانی را آغاز نمود. بسته به علت و شدت زردی، روش‌های درمانی متفاوتی وجود دارند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- دستگاه زردی: این دستگاه از یک روش درمانی به نام فتوتراپی (نوردرمانی) استفاده می‌کند. این دستگاه یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان زردی نوزادان که با تاباندن نور مخصوص به پوست نوزاد، روی بیلی‌روبین تاثیر گذاشته و آن را به شکلی تبدیل می‌کند که برای دفع توسط کبد راحت‌تر باشد. نوزاد را به حالت برهنه در مقابل این نور آبی قرار داده و چشمان او را می‌پوشانند.
- انتقال خون: به صورت معمول دستگاه درمان زردی به صورت کامل زردی نوزاد را برطرف می‌کند. اما در موارد شدید زردی، ممکن است نیاز به تعویض خون باشد تا سطح بیلی‌روبین کاهش یابد. این نوع انتقال خون با نام انتقال خون تبادلی شناخته می‌شود که در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان انجام می‌شود.
دستگاه زردی چیست؟ فتوتراپی چیست؟
استفاده از دستگاه زردی یا فتوتراپی یک روش متداول و بسیار موثر برای درمان زردی در نوزادان است. این دستگاه از نور با طول موج مخصوص برای تجزیه بیلی روبین در بدن نوزاد استفاده می کند. این نور بیلی‌روبین را تجزیه کرده و به شکلی تبدیل می‌کند که بدن بتواند آن را دفع کند. در این روش، نوزاد تنها با یک پوشک و چشم بند مخصوص زیر نور مخصوص قرار می گیرد. این دستگاه به صورت معمول در بیمارستان‌ها قرار دارند و نوزاد باید بستری شده و درون دستگاه قرار گیرد. البته مراکزی هستند که این دستگاه را اجاره می‌دهند و افراد می‌توانند این دستگاه را در خانه خود استفاده کنند.
فتوتراپی بنا به صلاحدید پزشک بر حسب شرایط نوزاد می‌تواند در منزل یا بیمارستان انجام شود. اگرچه فتوتراپی برای درمان زردی نوزاد معمولاً مؤثر است؛ اما اگر یک کودک مبتلا به زردی شدید باشد و با فتوتراپی، میزان بیلی‌روبین او همچنان افزایش یابد، بنا به صلاحدید پزشک متخصص نوزادان وکودکان ممکن است تعویض خون یا تزریق IVIG انجام شود. یکی دیگر از راه های درمان می‌تواند درمان های دارویی باشد و در صورتی که بیماری زمینه ای علت زردی نوزاد باشد باید بیماری درمان شود.
ویژگی‌های دستگاه زردی:
- استفاده از نور آبی مخصوص: این نور به تجزیه بیلی‌روبین کمک می‌کند.
- ایمنی بالا: برای نوزادان طراحی شده و هیچ ضرری ندارد.
- قابلیت تنظیم شدت نور: بسته به میزان زردی، شدت نور قابل تنظیم است.
- عدم نیاز به بستری شدن در بیمارستان: والدین می‌توانند این دستگاه را اجاره نموده و در خانه استفاده کنند.
اجاره دستگاه زردی
از آنجایی که برای درمان زردی نوزادان به وسیله دستگاه، نیاز است که نوزاد در بیمارستان بستری شود و دور از پدر و مادر خود باشد، بسیاری از خانواده‌ها ترجیح می‌دهند که دستگاه فتوتراپی را اجاره کنند تا در محیط خانه و تحت نظارت خودشان، به درمان زردی نوزاد خود بپردازند. البته باید توجه داشته باشید که حتما این دستگاه را از مراکز معتبر اجاره نمایید و مطمئن باشید که دستگاه به درستی کار می‌کند و نوزاد شما مداوا می‌گردد. کلینیک یاهو سلامت، تحت نظر دکتر عباس معین، یکی از متخصصین درمان زردی است و یکی از خدمات این کلینیک، اجاره دستگاه زردی است. شما می‌توانید برای اجاره دستگاه زردی و یا معاینه کودک خود جهت درمان زردی به این کلینیک مراجعه نمایید.
مزایای اجاره دستگاه فتوتراپی:
- کاهش هزینه‌های درمان
- عدم نیاز به مراجعه و بستری شدن نوزاد در بیمارستان
- استفاده آسان در خانه
درمان زردی نوزاد چقدر طول می کشد؟
به طور معمول علائم زردی معمولاً دو الی سه روز بعد از تولد ایجاد می شود. غالباً تا رسیدن نوزاد به دو هفتگی درمان می شود. اما زردی بعضی از نوزادان بیش از دو هفته طول میکشد که نیاز به درمان زردی نوزاد و بررسی های خاص خود را دارد.
امکانات ما برای درمان زردی نوزادان
همانطور که گفته شد، کلینیک یاهو سلامت، تحت نظر دکتر عباس معین است که یکی از تخصص‌های ایشان درمان زردی نوزادان می‌باشد. ایشان در کنار ارائه خدمات درمانی کامل نوزادان و کودکان، ضمن اجاره دستگاه زردی، نحوه استفاده از آن را نیز به صورت کامل به شما آموزش می‌دهد تا شما با خیال راحت به مداوای نوزاد خود بپردازید. این روش تا کنون رضایت تمامی افرادی که برای درمان زردی به دکتر معین مراجعه کرده‌اند را به همراه داشته است.
کلینیک تخصصی یاهوسلامت ارائه دهنده خدمات پزشکی از قبیل ختنه نوزاد به روش حلقه و سنتی، درمان زردی نوزادان، واکسیناسیون، جراحی های سرپایی، درمان تنگی مجرای ادراری و … می باشد. جهت رزرو نوبت می توانید با شماره های ۰۲۱۷۶۷۰۰۹۱۹ و ۰۹۰۳۸۶۱۵۸۱۵ تماس حاصل فرمایید.